کیست پلک چشم
کیست چشم، التهاب خوشخیم بر روی بخش پلک چشم است. این کیستها دارای مادهای مایع یا نیمه جامد هستند. کیست پلک معمولا هنگامی بروز پیدا میکنند که بخش خروجی غدههای چشم مسدود یا عفونی شده باشند. انواع بسیاری از کیست پلک چشم وجود دارد که بایستی به وسیله پزشک معاینه شود.
کیست پلک چشم، گاهی احتمال دارد عفونت نماید و چهره شخص را نابهنجار کند و روند بینایی را مختل نماید. به همین علت شناسایی نشانههای کیست چشم و مراجعه به موقع به پزشک بسیار مهم است. با توجه به همین مورد بر آن شدیم تا در این مطلب در رابطه با کیست چشم و علائم آن صحبت نماییم. در ادامه با ما همراه باشید.
آلودگیها، باکتریها احتمال دارد سبب کیست چشم شود. اما دیگر دلایل کیست پلک چشم چیست؟
عفونت باکتریایی: استافیلوکوک که عامل اغلب عفونتها است، دارای یک به اسم پنتون والنتین لکوسیدین است که این ماده گلبولهای سفید موجود در بدن را نابود کرده و سبب عود دوباره عفونتهای پوستی میشود.
عدم رعایت بهداشت
بسته شدن مجرای چشم
بلفاریت (التهاب چشم)
استفاده از مواد آرایشی
حساسیت به محلول لنزهای تماسی
خشکی چشم
گرفتگی یا اختلال در عملکرد غدد چشمی
علائم کیست پلک چشم
یکی از اصلیترین نشانههای کیست پلک چشم، قرمزی چشم است. دیگر علائم رایج کیست چشم عبارتند از:
1) احساس وجود جسم خارجی در چشم
2) خارش پلک چشم
3) ورم و قرمزی چشم ناشی از کیست
4) چسبناک شدن پلک چشم
5) حساسیت نسبت به نور
6) پوسته پوسته شدن روی مژهها
7) ریزش مژه
8) پلکهای چرب
9) خشکی یا اشکریزش چشم
برای تشخیص دادن کیست پلک چشم، معاینه به وسیله پزشک انجام میشود. در بعضی موارد پزشک احتمال دارد از یک سواب جهت تهیه نمونه از روغن یا پوسته ایجاد شده بر روی پلک استفاده کند. این نمونه جهت بررسی مقدار باکتری، قارچ یا مشکلات مربوط به حساسیت مورد استفاده قرار میگیرد.
عوارض کیست پلک چشم
عدم مراجعه در زمان معین به پزشک متخصص جهت درمان کیست چشم میتواند عوارض و خطرات زیر را برای فرد داشته باشد:
کیست میتواند سبب معضلات مژه همچون ریزش مژهها یا رشد نمودن غیر طبیعی آنها شود. کیست چشم در طولانی مدت احتمال دارد سبب لکه دار شدن پلک شود و یا لبههای پلکهای چشم فرد مبتلا به طرف داخل یا طرف خارج چرخش پیدا کند.
ترشحات چرب غیر طبیعی و دیگر ترشحات زائد جمع شده بر روی پلک چشم همچون پوستههای همراه شوره احتمال دارد در بخش خط اشکی چشم انباشته شده و سبب اشک ریزی بیش از اندازه یا بالعکس خشکی چشمها شوند.
تحریک دائم ناشی از التهاب چشم احتمال دارد سبب اولسر قرنیه چشم شود. ناکافی بودن مقدار اشک میتواند شخص را در برابر عفونت قرنیه آسیبپذیر نماید.
انواع کیست پلک چشم
کیست پلک چشم انواع گوناگونی دارد که شامل این موارد است:
گل مژه
گل مژه برآمدگی رایجی است که در نتیجه عفونت مژهها یا غدههای ترشح کننده چربی ایجاد میشود. نتیجه این حالت ایجاد یک توده، به طور معمول بر روی بخش بیرونی پلک چشم فرد مبتلا است. تماس اعضای آلوده با چشم و ملتهب شدن لبه پلک از عوامل اصلیای هستند که سبب ایجاد گل مژه میشوند. گل مژه چرکی با سرخی، ورم و التهاب درگیر شده و سوزش همراه است. شخص مبتلا احساس وجود شی خارجی، به ویژه هنگام پلک زدن در چشم دارد. آبسه غدههای چربی یا همان گل مژه به طور معمول یک تا سه روز وجود دارد، اگر بیشتر از 3 روز به طول بیانجامد نیاز به معاینه پزشک مختصص دارد.
چگونه میتوان از مبتلا شدن به گل مژه پیشگیری نمود؟
دستها را پاکیزه نگه دارید چرا که اغلب بیماریهای عفونی از راه دستهای آلوده سرایت میکنند. برای این کار میتوان از آب گرم و صابون استفاده نمود. از ضدعفونی بودن لنزهای تماسی مطمئن باشید. اگر لنزهای تماسی دارای باکتری باشند احتمال بیماریهای عفونی بسیار بالا خواهد بود. استفاده نمودن از کمپرس گرم در پیشگیری از عود کیست گل مژه مفید است. اگر مبتلا به بلفاریت هستید طبق دستورالعمل پزشک متخصص از چشم خود مراقبت نمایید.
کیست پاپیلومای چشمی
پاپیلوما یکی از رایجترین کیستهای چشم و پلک است. تومور پاپیلوما همچون یک کیست پوستی به رنگ پوست، و گاهی قهوهای است و اغلب در اشخاص میانسال یا پیر ایجاد میشود.
کیستهای درموئید
این کیست مادرزادی است و از انواع گوناگون بافت تشکیل میشود. این گونه را میتوان به شکل دستی جابجا نمود. اغلب آنها در افراد خردسال ایجاد میشوند و با گذشت زمان به رشد و بزرگ شدن ادامه میدهند. این کیستها به علت قرار گرفتن بر روی پلک بالایی سبب افتادگی پلکها میشوند که میتواند میدان دید فرد مبتلا را محدود نماید. پزشک متخصص با چند برش جهت برداشتن این نوع از کیست ایجاد میکند.
کیستهای احتباس سبوم
این نوع به علت گرفتگی یا بسته بودن غدههای چربی ایجاد میشوند. سبوم به جای اینکه پوست فرد در بخش مدنظر را چرب نماید به تریج در بافتها جمع میشود. این نوع سوراخ ندارند، پس فشار دادن کیست همچون جوش کمکی به تخلیه و خارج شدن آنها نمیکند. به علت قرار گرفتن این نوع کیست در نزدیکی چشم، مناسب است به وسیله چشم پزشک درمان شوند. بر مبنای سایز، پزشک تصمیم میگیرد که با یک برش کوچک کیست را تخلیه کند.
کیستهای احتباس عرق
این نوع نزدیک به کیستهای چربی هستند، اما بالن مانند هستند. زمانی که غدههای عرق کیستیک بسته میشوند، عرق زیر پوست میماند و نمیتوان آن را به خارج تخلیه نمود. این کیست را میتوان به شکل غیردائم با یک کانول تخلیه نمود. جهت از بین بردن کامل آن، پزشک بافت پوشاننده کیست را خارج میکند. باید گفت که خودتان با اشیاء تیز تلاش نکنید آن را تخلیه نمایید. زیرا احتمال ایجاد عفونت وجود دارد.
کراتوز
اگر صورت را پیش از خواب شبانه به شکل کامل نشویید و احتمال دارد کراتوز که موردی تشکیل شده از کراتین پوست و بافت است برایتان رخ بدهد.
برخی از کیستهای چشم به مرور زمان خودشان از بین میروند، اما بعضی دیگر احتیاج به داروهای خاص و جراحی جهت درمان دارند. موثرترین راه جهت درمان رعایت بهتر بهداشت شخصی است. در اغلب موارد جهت درمان کیست چشم، اقدامات خود مراقبتی، همچون شستشوی چشم کافی است. پزشک متخصص با توجه به میزان پیش روندگی عارضه میتواند از یکی از تکنیکهای زیر را جهت درمان کیست چشم استفاده کند:
با توجه به بخش درگیر، آنتیبیوتیک موضعی به وسیله پزشک استفاده میشود؛ تجویز داروهای آنتیبیوتیک در شکلهای گوناگون از جمله قطره و پماد است.
در موارد شدید با توجه به نظر پزشک معالج، آنتیبیوتیک به شکل خوراکی نیز تجویز میشود.
در مواردی هم داروهایی جهت درمان التهاب به شکل قطرههای چشم به شکل موضعی و در بازه زمانی کوتاه تجویز میشود که به بهبود کمک خواهد کرد.
کیست پلک چشم به طور معمول به شکل کامل برطرف نمیشود، حتی در حالتی که درمان کاملاً موفقیت آمیز باشد. این مورد مزمن بود و احتیاج به مراقبتهای مرتب با اسکراب پلک دارد.
کیست زیر چشم
شکلهای گوناگون و بسیاری از کیست چشم وجود دارد که اغلب آنها خود را به شکل تورم بر روی پلک نشان میدهند. بعضی از آنها به علت عفونت و بعضی دیگر به علت مسدودشدن غدهها تشکیل میشوند. در حالی که اغلب این کیستها با درمانهایی مچون استفاده از کمپرس گرم از بین میروند، بعضی دیگر احتمال دارد نیاز به عمل داشته باشند.
کیست زیر چشم غدههایی هستند بزرگ که به طور معمول در زیر چشم اشخاص به شکل ورم کرده تشکیل میشوند. این کیستها به دو گروه اصلی تقسیم میشوند: خوشخیم یا بدخیم.
بعضی وقتها تشخیص دلیل ایجاد کیست سخت است، پس احتمال دارد پیشنهاد شود بیوپسی انجام دهید. در این روش یک بخش ریز از بافت پلک برداشته میشود و جهت بررسی علت به آزمایشگاه ارسال میشود. حتی اگر خوشخیم باشد، میتواند از لحاظ زیبایی نامطلئوب باشد و یا سبب درد شود.
پلکها دارای غدد اختصاصی سازنده روغن هستند که تولیدات خود را بر روی چشم میریزند و جهت جلوگیری از تبخیر لایه اشک نیاز است. اگر مجاری غدد دچار انسداد شود، مجموعه حاصل از روغن آنها احتمال دارد به عنوان جسم خارجی عمل نماید که سبب واکنش التهابی و بزرگشدن یک توده سرخ در پلک میشود.
این مورد اغلب در جایی وجود دارد که انسداد مجاری غدههای میبومین با التهاب حاشیه پلکها همراه شود. بعضی وقتها احتمال دارد 2 یا چند کیست از این نوع در پلک ایجاد شود و بیش از 1 پلک درگیر شود.
با گذر زمان، التهاب به شکل خود به خود رفع میگردد و 1 توده کوچکتر ولی جامد به سایز نخود در پلک به نام “شالازیون” باقی میماند. چنین کیستهایی میتوانند آهسته رفع شوند، ولی به طور معمول اگر خود به خود ته نشین نشوند، نیاز به عمل دارند.
بلفاریت و کیست در اشخاص منطقه اسکاندیناوی و قفقازی با بیشتر شایع هستند و در هر سنی احتمال دارد رخ دهند. پزشکان عوامل بسیاری را به عنوان دلایل تشکیل کیست ذکر میکنند.
این موارد عبارتند از: کمبود خواب، استرس، کمآبی در بدن، استفاده زیاد از VDU و الکل. شواهد نه چندان زیادی برای حمایت یا رد این علل احتمالی وجود دارد.
عمل جراحی کیست چشم
روش درمانی تعیین شده توسط پزشک جهت رفع کیست چشم به نوع آن وابسته است. در حالتی که کیست احتیاج به جراحی داشته باشد مناسبتر است تا عمل کیست به وسیله یک پزشک متبحر صورت بگیرد چرا که بیشترین شناخت را نسبت به ساختار پلک و چشم دارند. در این نوع عمل به طور معمول بی حسی موضعی استفاده میشود.
یک گیره جهت باز نگه داشتن پلک و نیز کنترل خونریزی استفاده میشود. با برش های ساخته شده کیست چشم برداشته میشود. پیشنهاد میگردد تا عمل کیست چشم به وسیله یک پزشک با تجربه صورت گیرد چرا که در طی جراحی احتمال دارد به غدد اطراف چشم آسیب وارد شود و یا با برش، احتمال التهاب افزایش یابد.
به علاوه در حالتی که کیست چشم از گونه سرطانی باشد تکنیکهای درمانی سختتر است و احتیاج به مشورت با چندین نوع متخصص و هم احتمالا درمانهای تکمیلی همچون پرتو درمانی، شیمی درمانی و… خواهد بود.
درمان کیست پلک چشم
کیست پلک به طور معمول بدون اقدام و یا درمان ویژهای از بین میرود، ولی در بعضی از موارد جهت درمان این عارضه بایستی از آنتی بیوتیک استفاده نمود و در موارد حاد و پیچیده فرد بایستی تحت عمل قرار بگیرد. بهتر از در مراحل نخستین این عارضه و قبل از پیشرفت آن بهداشت را رعایت نمایید تا نیاز به درمان ویژهای پیدا نکنید.
باید گفت که بیشتر این کیستها با روشهای خانگی بهبود مییابند. از جمله این روشها میتوان به شستشوی منظم چشم اشاره نمود. ولی در بعضی موارد این تکنیکها پاسخگو نبوده و فرد مبتلا بایستی حتماً به پزشک مراجعه نماید. بعد از مراجعه به پزشک، متخصص چشم را با حساسیت بالا معاینه نموده و بر اساس شدت عارضه یکی از تکنیکهای درمانی را تجویز میکند.
کیست چربی روی پلک چشم
شالازیون یک برجستگی به شکل جوش و سرخ رنگ بر روی پلک است و گاهی به آن کیست میبومین هم گفته میشود. هنگامی که یک غده روغنی مسدود شود این کیست تشکیل میشود.
شالازیون اغلب در پلک بالایی تشکیل میشود ولی احتمال ایجاد آن در پلک پایین هم وجود دارد. در مجموع کیست پلکی شالازیون در سن ۳۰ الی ۵۰ سال شیوع بیشتری دارد. اگرچه این توده در کودکان کمتر دیده میشود ولی ایجاد آن ناممکن نیست.
باید گفت که شالازیون گلمژه نیست. گلمژه به متورم شدن پلک بخاطر عفونت باکتریایی اطلاق میشود و به طور معمول دردناک است ولی شالازیون دردناک نبوده و شکل چرکی ندارد.
کیست پلک چشم شالازیون هنگامی نمایان میشود که منفذ غدد چربی مسدود شده باشد. در غده بسته شده چربی آرام آرام انباشته میشود و در پایان تبدیل به یک کیست میشود. برخی از علل بسته شدن راه غده عبارتاند از:
- روزاسه (یک عارضه پوستی که سبب آکنه میشود)
- بلفاریت و التهاب پلک
- پوستهپوسته و قرمز شدن پوست (درماتیت سبورئیک)
- بیماری سل
- عفونتهای ویروسی
علائم زیر در اشخاص مبتلا به شالازیون بروز میکند:
- برآمدگی بدون درد به طور معمول در پلک بالا
- سوزش کم که سبب آبریزش چشم میشود
- در کیستهای با اندازه و سایز بزرگ تاری دید ناشی از فشار کیست بر چشم
جهت تشخیص و درمان کیست شالازیون بایستی به چشم پزشک مراجعه کرد. پزشک بعد از معاینه، داروهای لازم جهت بهبود کیست را تجویز مینماید. در معاینه پزشکی این موارد مدنظر خواهد بود:
سوابق درمانی
پزشک متخصص در رابطه با بیماریهای پیشین فرد و سابقه درمانی او سوالاتی خواهد پرسید چرا که بیماریهای قبلی یا فعلی فرد مبتلا در تشکیل کیستها نقش بسیار مهمی دارند.
معاینه بخش خارجی چشم
پزشک متخصص پلک، مژهها و پوست فرد مبتیلا به کیست را معاینه میکند.
معاینه کامل پلک
پزشک متخصص از ابزارهای ویژه جهت بررسی غدد و مژهها به کار میبرد.
رعایت نکات گفته شده در ادامه این بخش بعد از معاینه پزشکی میتواند به بهبود با سرعت بیشتر کیست شالازیون کمک کند. مد نظر داشته باشید که هرگز عملی را خودسرانه و بدون مشورت با پزشک متخصص و معالج خود انجام ندهید. کیست چشمی را به هیچ عنوان فشار ندهید یا سعی نکنید آن را تخلیه نمایید. فشاردادن آن میتواند به اجزای درونی چشم آسیب برساند.
روشهای خود مراقبتی برای کیست چشم شامل موارد زیر است:
کمپرس گرم
یک دستمال ضدعفونی را با آب گرم خیس نمایید. آن را به مدت زمان حدودی ۱۵ دقیقه بر روی پلک کیستی نگه دارید. این امر را حداقل 3 بار در طول روز انجام دهید تا به باز شدن غدد چربی کمک کند.
ماساژ
روزی چندین دفعه به آرامی پلک را ماساژ دهید. ماساژ آرام میتواند به باز شدن غده چربی کمک شایانی کند.
رعایت بهداشت چشم
تا وقتی که به کیست چشم مبتلا هستید از آرایش خودداری نمایید. بعد از تخلیه شدن شالازیون، محل تخلیه شده را همیشه تمیز نگه دارید و از دست زدن به چشم اجتناب کنید.
اگر مطابق با دستورالعمل پزشک معالج شالازیون بعد از مدتی درمان نشد احتمال دارد پزشک تخلیه مایع داخل کیست را انتخاب کند. این امر از راه یک برش کوچک بر روی کیست مورد نظر انجام میگیرد. به علاوه گاهی جهت کاهش تورم و التهاب به تزریق کردن استروئید احتیاج است.
با رعایت نمودن دستورات و راهحلهای پزشکی شالازیون در طول 1 هفته بهبود مییابد. البته متناسب با اندازه کیست احتمال دارد 4 تا 6 هفته هم بهبودی آن طول بکشد. احتمال عود شالازیون نیز هست پس جهت کمک به پیشگیری از ابتلا دوباره، نکات ذکرشده در این مطلب را رعایت نمائید.
اگر مبتلا به شالازیون یا دیگر انواع کیستهای چشمی هستید چندان به دنبال درمان خانگی نباشید. کیستهای چشمی اگر عفونی شوند پیامدهای شدیدی برای شخص مبتلا خواهند داشت. پس نیاز است که در صورت مشاهده تورم و کیست در بخش چشم به پزشک متخصص مراجعه کنید.
سخن پایانی
در این مطلب در رابطه با کیست چشم و انواع آن صحبت کردیم. همانطور که مشاهده کردید با رعایت بهداشت فردی میتوان از ابتلا به کیستهای چشمی جلوگیری کرد. اما در صورت مبتلا شدن به این نوع عارضه چندان نگران نباشید چرا که اغلب کیستهای به وجود آمده با روشهای ساده قابل درمان هستند. البته در صورت مشاهده هر کدام از علائم یاد شده در این مقاله حتما به یک پزشک مجرب ماننده دکتر خوانساری مراجعه کنید.
«سوالات متداول کیست چشم»
کیست چشم، التهاب خوشخیم بر روی بخش پلک چشم است. این کیستها دارای مادهای مایع یا نیمه جامد هستند. کیست پلک معمولا هنگامی بروز پیدا میکنند که بخش خروجی غدههای چشم مسدود یا عفونی شده باشند.
کیست پلک چشم، گاهی احتمال دارد عفونت نماید و چهره شخص را نابهنجار کند و روند بینایی را مختل نماید. به همین علت شناسایی نشانههای کیست چشم و مراجعه به موقع به پزشک بسیار مهم است.