همه چیز درباره پتوز و روش های درمان
به افتادگی پلک بالایی پتوز گفته می شود. این افتادگی پلک ممکن است خفیف باشد و یا این که تمامی مردمک چشم را بپوشاند. در بعضی موارد پتوز می تواند دید طبیعی فرد را محدود و یا حتی به صورت کامل مسدود کند.
پتوز می تواند هر دو و یا یک چشم را درگیر کند پتوز چشم می تواند وراثتی باشد و در بدو تولد بروز کند. البته ممکن است به دلایل مختلف در سنین بالاتر نیز اتفاق بیفتد.
متخصصان چشم به طور معمول افتادگی پلک را معالجه می نمایند. عملکرد ناقص یا ضعف عضله لواتور (بالا برنده) چشم، که وظیفه بلند نمودن پلک ها را بر عهده دارد، سبب بروز این وضعیت می شود.
همانگونه که ذکر شد افتادگی پلک انواع مختلفی دارد، که به دو مورد گسترده دسته بندی می شوند: افتادگی پلک به صورت اکتسابی، که بیمار بعد ها تحت شرایطی به آن مبتلا می شود و افتادگی پلک مادرزادی، که از ابتدا تولد وجود دارد.
فهرست مطالب
افتادگی پلک مادرزادی
در افتادگی پلک به صورت مادرزادی، عضله لواتور به طور درست و صحیح در رحم رشد نمی کند و در نتیجه کودک با عملکرد ضعیف یا در معرض خطر عضله لواتور چشم به دنیا می آید. پس بنابراین، کودکانی که مبتلا به افتادگی یا پتوز پلک متولد می شوند، اکثرا دارای میدان دید رو به بالای محدودی هستند – یعنی قسمت بالا میدان دید کودک – هستند و ممکن است برای این که فرد بهتر ببیند، سر خود را به عقب و کمی بالا ببرد.
در صورت عدم درمان این عارضه، ممکن است این کودکان اختلالات بینایی دیگری همچون آمبلیوپی، که به طور معمول با نام تنبلی چشم شناخته می شود، مبتلا شوند. زمانی که کودکی که دید او هنوز در حال رشد است، در یکی از چشم هایش دید کاملی دارد و در چشم دیگر، به سبب افتادگی پلک، آن چشم بینایی ناقص دارد، مسیر های عصبی از مغز به چشم مشکل دار فرد، می توانند شروع به آتروفی یا همان جمع شدن نمایند، یا از بین روند. این امر سبب ایجاد مشکل بینایی توسعه نیافته یا تنبلی چشم در آن چشم می شود.
از آنجا که اگر افتادگی پلک مادرزادی درمان نشود، می تواند اثرات بسیار منفی در بینایی کودک داشته باشد، متخصصان چشم ممکن است جهت جلوگیری از بروز هرگونه عارضه ای، انجام عمل جراحی پلک را در سن پایین توصیه نمایند.
افتادگی پلک اکتسابی
5 نوع اصلی از افتادگی پلک (پتوز) اکتسابی می توانند در طول زندگی فرد ایجاد شوند. این موارد شامل افتادگی پلک آپونوروتیک است که رایج ترین نوع آن است. در این نوع، ماهیچه بالابرنده پلک چشم، به طور معمول به دلیل بالا رفتن سن و پیری، دچار کشیدگی بیش از اندازه می شود. مالیدن بیش از اندازه چشم و یا کشیدن بیش از اندازه پلک به سبب خارش چشم و یا استفاده طولانی مدت از لنز های تماسی هم می تواند سبب بروز این وضعیت شود.
پتوز عصبی زمانی رخ می دهد، که مشکل و عیبی در مسیر عصبی وجود داشته باشد، که حرکات عضلات پلک را کنترل می نماید. دلایل افتادگی پلک عصبی شامل میاستنی گراویس (ضعف شدید عضلانی)، سندرم هورنر و فلج عصب سوم می باشند.
در نوع پتوز میوژنیک، عضله بالا برنده پلک چشم، به سبب یک اختلال سیستمیک که سبب ضعف عضلات می شود، ضعیف می گردد. این شرایط ممکن است شامل انواع دیستروفی عضلانی و افتالموپلژی خارجی پیش رونده مزمن باشد.
در زمان بروز پتوز یا افتادگی پلک مکانیکی، پلک به سبب وجود یک توده یا پوست اضافه، به سمت پایین می افتد.
پتوز تروماتیک به سبب یک آسیب دیدگی به پلک به وجود می آید و یا به سبب تصادف یا آسیب دیگری به چشم. این آسیب به چشم، عملکرد عضله لواتور چشم را به خطر می اندازد و یا اینکه آن را ضعیف می کند.
«نمونه عمل پتوز توسط دکتر مهرداد خوانساری»
علت‌ها و دلایل افتادگی پلک
علل افتادگی پلک گوناگون اند. علاوه بر عوامل اکتسابی و عوامل مادرزادی، افتادگی پلک همچنین می تواند در اثر جراحی، تروما، یا آسیب به عضلات مربوطه و یا اعصابی که این عضلات را کنترل می نمایند، اتفاق افتد. اختلالات عصبی، بیماری های سیستمیک، تومور ها، و بعضی دارو های خاص هم می توانند سبب به وجود آمدن پتوز شوند.
بسته به سبب ایجاد آن، پتوز می‌تواند به صورت های زیر دسته بندی شود:
پتوز نوروژنیک: به حالتی اطلاق می شود که اعصاب متصل به عضلات پلک تحت تأثیر قرار بگیرند.
پتوز میوژنیک: به حالتی اطلاق می شود که افتادگی پلک به سبب مشکلی در عضله ای که پلک را بالا می برد ایجاد شده باشد.
پتوز آپونوروتیک: به موردی گفته می شود که تاندون مسئول لیفت پلک ضعیف شده و کشیده شده باشد.
پتوز مکانیکال: به حالتی اطلاق می شود که سنگینی و وزن پلک ها برای عضلات پلک خیلی زیاد تر از آن است که بتوانند پلک را بلند کنند.
آیا می توان افتادگی پلک (پتوز) را بدون جراحی برطرف کرد؟
اگر چه بعضی از افراد راه حل های دیگری را جهت رفع افتادگی چشم همچون استفاده از تزریقاتی مانند رستیلین یا بوتاکس، خواب کافی و تمرینات چشم با یک چشم بند جهت تقویت عضله بالا برنده توصیه می نمایند؛ اما هیچ کدام از این گزینه ها، همچون عمل جراحی نمی توانند به اصلاح افتادگی پلک کمک نمایند.
عمل جراحی
پزشک ممکن است برای درمان جراحی پتوز را انتخاب نماید. در این روش، عضله بالا برنده پلک سفت می شود. این شیوه پلک را به سمت بالا و در موقعیت مطلوب بالا می برد. برای کودکانی که پتوز دارند، پزشکان گاها جراحی را جهت جلوگیری از شروع تنبلی چشم توصیه می کنند.
اصولا در پتوز مادرزادی با بالا رفتن سن، تغییری در حالت چشم دیده نمی شود به همین سبب جراحی زود هنگام انتخاب بهتری است.
مزایای عمل جراحی افتادگی
- بزرگ نمودن قسمت بالایی میدان دید فرد
- بهبود کیفیت بینایی
- بازگرداندن ظاهر و جلوه طبیعی به پلک
- تقارن بهتر با دیگر پلك
دوران بهبودی پس از جراحی پتوز چشم، به طور معمول 3 ماه طول می کشد. برای اغلب افراد، بینایی تا حدودی بهبود می یابد، چرا که پلک افتاده می تواند تمام یا بخشی از مردمک چشم فرد را مسدود کند. افتادگی پلک می تواند باعث آستیگماتیسم خفیف نیز شود، پس بنابراین بعد از عمل، شکل قرنیه می تواند کمی تغییر نماید و نیاز به تغییر در شماره لنز های تماسی یا عینک دارد.
سخن پایانی
با توجه به مطالب ذکر شده اگر پتوز چشم فرد در مرحله خطرناکی باشد و بینایی را مختل نماید، نیاز به روش های درمانی همچون عمل جراحی است. اما اگر این افتادگی بسیار خفیف باشد و مشکلی در ظاهر فرد ایجاد نکند، احتمالا نیاز به جراحی ندارید. شما چه عوامل دیگری را در پتوز چشم موثر می دانید؟ نظرات خود را در میان بگذارید.
سوالات متداول پتوز
به افتادگی پلک بالایی پتوز گفته می شود. این افتادگی پلک ممکن است خفیف باشد و یا این که تمامی مردمک چشم را بپوشاند. در بعضی موارد پتوز می تواند دید طبیعی فرد را محدود و یا حتی به صورت کامل مسدود کند.
پتوز می تواند هر دو و یا یک چشم را درگیر کند پتوز چشم می تواند وراثتی باشد و در بدو تولد بروز کند. البته ممکن است به دلایل مختلف در سنین بالاتر نیز اتفاق بیفتد.
در افتادگی پلک به صورت مادرزادی، عضله لواتور به طور درست و صحیح در رحم رشد نمی کند و در نتیجه کودک با عملکرد ضعیف یا در معرض خطر عضله لواتور چشم به دنیا می آید.
اگر چه بعضی از افراد راه حل های دیگری را جهت رفع افتادگی چشم همچون استفاده از تزریقاتی مانند رستیلین یا بوتاکس، خواب کافی و تمرینات چشم با یک چشم بند جهت تقویت عضله بالا برنده توصیه می نمایند؛ اما هیچ کدام از این گزینه ها، همچون عمل جراحی نمی توانند به اصلاح افتادگی پلک کمک نمایند.
