روماتیسم چشمی چیست؟
روماتیسم چشمی به التهاب 1 یا چند لایه در بخش چشم افراد مبتلا گفته میشود که با اسم یووئیت هم این عارضه را احتمال دارد بشناسید. نشانههایی که بیماری روماتیسم چشمی میدهد علاوه بر بخش چشم، ممکن است مفاصل ریه و ستون فقرات و… را هم درگیر کند. چشم به عنوان آنتی ژن برای مقابله با آن دست به کار خواهد شد و مقابله سیستم دفاعی علیه این عارضه با ظهور نشانههای مختلف بروز پیدا میکند.
دلیل اصلی ایجاد بیماری روماتیسم چشمی میتواند موارد عفونی باشد، البته که احتمال دارد موارد ژنتیکی با این عارضه ارتباط داشته باشد. طیف زیادی از مشکلات چشمی در میان مردم شیوع دارد و از کودکان تا بزرگسالان را درگیر خود میکند. روماتیسم چشمی یکی از این بیماریهای رایج است که در مراحل نخستین خطر و عوارض خاصی ندارد و به آسانی قابل درمان است. این عارضه به سبب التهاب لایههای چشم به وجود میآید.
چشم از 3 لایه و بخش تشکیل شده است. لایهی و بخش بیرونی چشم صلبیه و قرنیه است. لایه و بخش میانی یووه چشم است که متشکل از عنبیه، جسم مژگانی، و مشیمیه است. درگیر التهاب شدن در بافت میانی به اسم یووئیت شناخته میشود، پس به این دلیل است که نام دیگر روماتیسم چشمی یووئیت است. درونی لایهی چشم هم شبکیه است که در موارد شدید روماتیسم چشمی احتمال دارد این لایه نیز آسیب ببیند.
روماتیسم چشمی عارضهای چندان شدید و پرمخاطره نیست نیست به شرطی که در هنگام شروع آن مورد توجه و درمان قرار گیرد. در مقابل پیشرفت این عارضه و افزایش آسیب به بافت چشم احتمال دارد سبب از دست رفتن بینایی در شخص مبتلا شود.
علت روماتیسم چشمی
روماتیسم چشمی که یکی از رایجترین بیماریهای جهان است (سومین عارضه شایع از نظر شیوع در دنیا است) با علل عفونی و غیر عفونی به وجود میآید. عامل عفونت احتمال دارد یکی از موارد زیر باشد:
باکتری: همچون پروپیونیوم آکنه، سودوموناس، استافیلوکوک طلایی
قارچ: همچون هیستوپلاسموز انگلها
ویروس: زونا و ویروس تبخال
عامل بیماری روماتیسم چشمی حتی احتمال دارد خود ایمنی باشد، به این معنا که سیستم ایمنی بدن در انتخاب عوامل خارجی بیگانه و سلولهای خودی بدن دچار اختلال شود. بیماریهای خود ایمنی و دیگر بیماریهایی که میتواند دلیل روماتیسم چشمی باشند شامل این مواردند: لوپوس، پسوریازیس، مشکل التهابی روده، پسوریازیس، بیماری سل.
علاوه بر موارد نام برده شده سرطانهایی همچون لنفوم، ملانوم بدخیم یا حتی سابقهی جراحی چشم به عنوان دلیل بیماری روماتیسم چشمی نیز شناخته میشود.
علائم روماتیسم چشمی
بیماری روماتیسم چشمی در بعضی از اشخاص به شکل ناگهانی ایجاد میشود، به شکلی که هیچ پیش زمینهای یا نشانه هشدار دهندهای برای خطرات چشم وجود ندارد. احتمال دارد این نشانهها در چشم محدود باشد یا این که روماتیسم در دیگر اندامهای بدن همچون ریه، ستون فقرات هم دیده شود.
معضلاتی که در چشم درست میشود اگر مورد توجه قرار نگیرد و پیشرفت کند احتمال دارد بتعث از دست رفتن بینایی شخص هم شود. علائم این بیماری شامل موارد ذکر شده زیر است:
- درد یک یا دوطرفه در چشم
- قرمزی و حساسیت چشم
- کاهش دید چشم یا تاری دید
- احساس وجود جسم خارجی در چشم
- حساسیت به نور
- ریزش اشک از چشم
درمان روماتیسم چشمی
با توضیحات در رابطه با بیماری روماتیسم چشمی احتمالا به دنبال آگاهی از راهها و تکنیکهای درمان این عارضه هستید. شاید بپرسید که آیا بیماری روماتیسم چشمی درمان میشود؟ باید در جواب این پرسش گف که با پیشرفت پزشکی و استفاده نمودن از ابزارها و تکنولوژیهای مدرن و بروز تقریبا همه بیماریها راهی برای درمان دارند.
در اینجا به چند راه درمان این بیماری میپردازیم:
درمان خانگی روماتیسم چشمی
درمان این بیماری را نمیتوان مختص به درمانهای خانگی نمود و از دارو درمانی با تجویز پزشک غافل شد. با اینحال انجام بعضی از اقدامات به وسیله شخص مبتلا میتواند علائم آزار دهنده این بیماری را کاهش داده و تا حدودی کیفیت زندگی شخص مبتلا را ارتقا بدهد. این اقدامات شامل موارد زیر است:
جهت کاهش حساسیت چشم به نور مناسبتر است از عینک دودی استفاده کرد.
استفاده از تکهای پارچهی پشمی و گذاشتن بر روی چشم به کاهش درد کمک میکند.
در حالتی که درد قابل تحمل نیست میتوان از داروهای مسکن همچون ایبوپروفن استفاده کرد.
استفاده از مکملهایی همچون ویتامین D و امگا ۳ جهت تقویت سیستم ایمنی بدن میتواند مفید و موثر باشد.
درمان طب سنتی روماتیسم چشمی
رویکرد طب سنتی جهت درمان مشکلات استفاده نمودن از گیاهان دارویی و استفاده از خواص ویژه آنها است. در ابتلا به هر مشکلی اشخاص از مواد غذایی مفید و موثر و در مقابل مضر در درمان میپرسند. مبتلایان به روماتیسم چشمی نیز این سوال را میپرسند، که جهت درمان روماتیسم چشمی چه چیزی بخوریم؟
به طور کلی طب سنتی جهت درمان روماتیسم چشمی گیاهان و غذاهایی را پیشنهاد میدهد که میتواند سبب درمان روماتیسم مفصلی هم شود. این گیاهان جهت درمان توصیه میشود:
پودر دارچین به علت خواص ضد التهابی میتواند درمان مطلوبی جهت روماتیسم چشمی باشد.
پوست درخت بید خواصی شبیه به آسپرین دارد که علائم روماتیسم را کم میکند.
کپسایسین موجود در فلفل سیاه هم یک عامل ضد التهابی بسیار تاثیرگذار در درمان این بیماری شناخته شده است.
چای سبز حاوی آنتی اکسیدان است که سبب تقویت سیستم ایمنی میشود.
سیر یک ماده میکروب کش و ضد التهاب است که مصرف مرتب آن همراه با زنجبیل داروی مفیدی جهت روماتیسم است.
استفاده نمودن از دمنوش رزماری، و زنجبیل هم شدت نسانههای روماتیسم را کاهش میدهد.
درمان دارویی روماتیسم چشمی
درمانهای دارویی با دو هدف انجام میگیرد. نخست کاهش علائم آزاردهنده و دوم از بین بردن عاملی که باعث روماتیسم چشمی شده است. پس داروهای مورد استفاده جهت درمان به شرح زیر است.
آنتی بیوتیک و داروهای ضد ویروس
داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی: این داروها در وضعیتی استفاده میشوند که علائم شدید باشند و خطر از دست رفتن بینایی برای شخص مبتلا وجود داشته باشد.
داروهای کورتیکواستروئید: این دسته از داروها شامل قطره چشمی مخصوص برای روماتیسم، قرص یا حالت داروی تزریقی میشود. البته پزشک معالج چشم پیش از تجویز این داروها در رابطه با زخمهای وابسته به قرنیه بایستی اطمینان حاصل کند.
قطرههای چشمی میدریاتیک: این دسته از داروها با گشاد نمودن مردمک سبب بهبود وضعیت چشم میشود.
درمان روماتیسم چشمی با جراحی
عمل ویترکتومی یکی از کارهای لازم جهت درمان روماتیسم چشمی بسیار حاد است که تاثیر بسیاری در کنترل روند این مشکل دارد. در شرایطی که درد به دلیل عفونت بسیار شدید باشد از عمل جراحی استفاده میشود. روش این عمل به این صورت است که مایعات درونی چشم با یک حباب هوا یا مایع جایگزین میشود البته باید گفت که به شکل موقت.
پس از مدتی زجاجیه به شکل طبیعی جایگزین خواهد شد. با توجه به این که اثر بخشی این تکنیک بسیار زیاد است ولی احتمال دارد عوارضی را برای شخص به جا بگذارد.
تشخیص روماتیسم چشمی
مراجعه به پزشک برای تشخیص روماتیسم چشمی با علامتهای قرمزی و سوزش در چشم است. متخصص با سوالات زیر از فرد شرح حال میگیرد تا اطمینان حاصل کند که آیا شخص مبتلا به این بیماری هست یا خیر:
علائمی که در چشم مشاهده میکنید چیست؟
آیا علائم به شکل دائمی بروز میکند یا این که نشانهها قطع میشود و مجدد عود میکند؟
چه مدتی است که این علائم را مشاهده میکنید؟
پس از این که برای متخصص یک تصویر کلی از علائم با توجه به توضیحات فرد مبتلا ایجاد شد، پزشک با اسلیت لمپ چشم را معاینه میکند. برخود نور به چشم کمک میکند مقدار شفافیت یا تیرگی چشم فرد مشخص شود. اگر که بخش عنبیه چشم مبتلا به التهاب شده باشد نور چشم فرد را اذیت و ناراحت میکند و سبب بسته شدن مردمک میشود.
پزشک جهت اطمینان میتواند از آزمایشهای تشخیصی همچون آزمایش خون یا اشعهی ایکس نیز استفاده نماید.
عوارض روماتیسم چشمی
عارضهی روماتیسم به شدت مشکل و وسعت درگیری بستگی دارد. پس درمان به¬هنگام و موثر میتواند عوارض این مشکل را تا حد بسیاری کاهش دهد. عوارض این نوع از بیماری چشمی شامل موارد زیر است:
- بیماری آب سیاه
- بیماری آب مروارید
- اختلالات عروق شبکیه
- اختلالات محیط قرنیه
- جدا شدن شبکیه
- افزایش فشار چشم
- چسبندگی عنبیه به لنز
روماتیسم چشمی بعد از درمان
نوع روماتیسم چشم قدامی سریعا به درمان واکنش میدهد و بعد پس چند روز از بین میرود. ولی یووئیت خلفی در برابر درمان مقاومت دارد و احتمال عود آن پس از بهبودی معمولا بیشتر از دیگر انواع آن است. البته باید در نظر داشت که روماتیسم چشمی به علت وجود بیماری زمینهای که سبب آن شده تا ماهها ممکن است به طول بیانجامد. این روند سبب میشود چشم دچار آسیب و ضایعهی همیشگی شود.
پیشگیری از روماتیسم چشمی
در مواردی که عامل ایجاد کننده بیماری روماتیسم چشمی خود ایمنی باشد نمیتوان روش مناسبی جهت پیشگیری در نظر گرفت. چرا که در مریضی خود ایمنی به علل ناشناخته بدن به اعضای خودی حمله میکند و همین موضوع ناشناخته این کار توسط بدن مانع از جوگیری میشود. تنها راه کنترل نمودن فعالیت سیستم دفاعی بدن، با استفاده از داروهای سرکوبگر است. تنها روش تاثیرگذار مراجعهی به موقع به پزشک چشم و پیگیری درمان است.
روماتیسم چشمی در کودکان
کودکان هم همچون بزرگسالان در خطر ابتلا به روماتیسم مربوط به مفاصل هستند. این موضوع میگوید که امکان روماتیسم چشمی در کودکان نیز وجود دارد. نشانههای مبتلا شدن کودکان شبیه به بزرگسالان است و تفاوت چندانی ندارد. درمان روماتیسم چشمی در کودکان نیز فرق چندانی با بزرگسالان نداشته و با استفاده نمودن از قطره کورتیکواستروئیدی یا داروهای سرکوبگر بخش دفاعی بدن روند انجام میشود.
انواع روماتیسم چشمی
دستهبندی انواع روماتیسم چشمی بر مبنای معیارهای گوناگونی است. دستهبندی بر مبنای نوع شروع بیماری به 3 شکل زیر است.
حاد: در این نوع از روماتیسم بیماری به شکل ناگهانی بروز پیدا میکند. به طور معمول در کمتر از حدود 3 ماه علائم ظاهر میشود و بهبودی حاصل میشود.
مزمن: نوع مزمن بیش از سه ماه به طول میانجامد و پس از متوقف کردن درمان، دوباره عود میکند.
عود کننده: در اشخاص مبتلا به این نوع روماتیسم (عود کننده) پس از گذشت دورهی بیماری به دفعات بیماری مجدد عود میکند.
نوع دیگری از دستهبندی بر مبنای بخش درگیر یووئه است. بر این مبنا انواع گوناگونی برای آن در نظر گرفته میشود که به شکل زیر است.
یووئیت قدامی
مرسومترین نوع روماتیسم است و بخش جلویی یووئیت را درگیر میکند. این قسمت شامل عنبیه و جسم مژگانی است.
یووئیت میانی
در این گونه بخش میانی و زجاجیه چشم درگیر روماتیسم میشود. در صورت شدید بودن احتمال دارد شبکیه را نیز درگیر کند.
یووئیت خلفی
از اسم این نوع از روماتیسم چشمی پیداست که بخش پشتی چشم را درگیر میکند. در این نوع کوروئید، شبکیه و سر عصب بینایی مبتلا و درگیر میشوند.
پان یوئیت
هنگامی که بیماری شدید باشد یا پیشرفت نماید و تمام یوویئت را درگیر کند به آن پان یووئیت گفته میشود.
ارتباط خشکی چشم با روماتیسم چشمی
در مجموع باید گفت که روماتیسم مفصلی سبب اختلال در فعالیت سیستم دفاعی بدن میشود. این اختلال بر بخشهای گوناگون بدن و نیز چشمها تاثیر میگذارد. ارتباط روماتیسم چشمی و خشکی به این علت است.
خشکی چشم اصلیترین اختلالی است که اشخاص مبتلا از آن رنج میبرند. این اشخاص دچار سرخی، کدری و حس شن ریزه در چشم دارند. روماتیسم چشمی هم احتمال دارد به علت ابتلا به روماتیسم مفصلی ایجاد شود.
پیشرفت عارضه و درمان نکردن آن سبب به وجود آمدن روماتیسم چشمی قرنیه میگردد. با توجه به نقش قرنیه در بینایی آسیب به این بخش میتواند بینایی شخص را تحت تاثیر منفی قرار بدهد.
فرایند بهبود روماتیسم چشمی
نخستین گام جهت درمان روماتیسم چشمی مراجعه نمودن به چشم پزشک است. پزشک جهت بررسی وضعیت فرد مبتلا از چشم او عکس برداری میکند و آزمایشات لازم را انجام میدهد. این بیماری یعنی روماتیسم چشمی همانطور که گفته شد در انواع حاد و معمولی وجود دارد. اگر وضعیت فرد مبتلا از نوع حاد نباشد با استفاده از روشهای آسان درمان همچون شستشوی چشم و استفاده نمودن از قطره ویژه این عارضه برطرف میشود.
چنانچه فرد مبتلا در وضعیت حاد قرار داشته باشد و بیماری روماتیسم در حال پیشرفت باشد، پزشک از انواع داروهای استروئیدی جهت کنترل استفاده مینماید. بعضی اوقات پیش میآید که داروهای تجویزی جهت بهبود مریضی تاثیری ندارند و حال فرد مبتلا بدتر میشود. در این حالت پزشکان متخصص نخست از چشم عکس برداری میکنند و آزمایشات گوناگون انجام میدهند تا بتوانند دلیل مقاوم بودن عارضه به دارو ها را مشخص کنند و بیماری زمینهای موثر در این کار را پیدا کنند.
همانطور که قبلتر هم گفتیم بیماری روماتیسم چشمی به دلیل نقص در سیستم دفاعی بدن ایجاد میشود. به همین سبب پزشک متخصص جهت از بین بردن این بیماری داروهایی که سیستم دفاعی بدن را تضعیف میکند برای فرد مبتلا تجویز میکند. در حالتی که باز هم داروها بی تاثیر بود به عنوان روش آخر متخصص از تکنیکهای تهاجمی همچون عمل جراحی جهت از بین بردن این عارضه استفاده میکند.
توجه کنید که جهت درمان سریعتر بایستی دقیقا مطابق با گفته و توصیههای پزشک عمل کنید. به علاوه در نظر داشته باشید که هیچ وقت جهت درمان این بیماری خود درمانی ننمایید. چرا که چشم یکی از اعضای آسیب پذیر است. در صورت آسیب دیدن احتمال دارد آسیب آن دائمی باشد.
سخن پایانی
در این مقاله از مقالات سایت دکتر خوانساری در رابطه با بیماری روماتیسم چشمی صحبت کردیم. همانگونه که دیدید روماتیسم چشمی بیماری است که در اغلب موارد با مراجعه به موقع به پزشک قابل درمان است اما بایستی مراقب پیشروی این بیماری بود، چرا که در صورت عدم رسیدگی احتمال آسیب به بینایی وجود دارد.
پس در صورت مشاهده هر کدام از علائم و نشانههای ذکر شده در همین مطلب سریعا به پزشک مراجعه کنید تا با بررسی دقیق در صورت ابتلا به این بیماری مراحل درمان را شروع نمایید. برای اطلاعات بیشتر میتوانید با کارشناسان مجموعه دکتر خوانساری در ارتباط باشید.
«سوالات متداول روماتیسم چشمی»
روماتیسم چشمی به التهاب ۱ یا چند لایه در بخش چشم افراد مبتلا گفته میشود که با اسم یووئیت هم این عارضه را احتمال دارد بشناسید
درد یک یا دوطرفه در چشم – قرمزی و حساسیت چشم – کاهش دید چشم یا تاری دید – احساس وجود جسم خارجی در چشم – حساسیت به نور – ریزش اشک از چشم